Viêm huyệt ổ răng khô sau nhổ răng: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả

Viêm huyệt ổ răng khô Dry Socket là gì?

Sau khi nhổ răng, cơ thể sẽ hình thành cục máu đông trong huyệt ổ răng để bảo vệ xương và dây thần kinh bên dưới, đồng thời tạo nền tảng cho mô mới phát triển và lành thương.
Tuy nhiên, nếu cục máu đông:
- Không hình thành,
- Hoặc bị phân hủy sớm,
Thì xương và dây thần kinh sẽ bị lộ ra ngoài, gây đau đớn dữ dội và viêm nhiễm tại chỗ. Đây chính là viêm huyệt ổ răng khô.

Dịch tễ học

Tỷ lệ gặp trong nhổ răng thông thường: 1–5%
Tỷ lệ tăng lên ở các ca nhổ răng khôn hàm dưới có phẫu thuật: 10–30%
Thường gặp ở người trưởng thành, độ tuổi 20–40
Nữ có nguy cơ cao hơn nam, liên quan đến estrogen và sử dụng thuốc tránh thai

Cơ chế bệnh sinh

Viêm huyệt ổ răng khô không phải là một nhiễm khuẩn nguyên phát, mà là quá trình phân hủy huyết khối sớm, do sự hoạt hóa quá mức của hệ thống fibrinolytic nội sinh. Một số yếu tố thúc đẩy sự tăng hoạt động plasminogen thành plasmin, gây tan fibrin tại chỗ:
Sang chấn cơ học nặng khi nhổ răng
Nhiễm trùng nhẹ tại chỗ
Hoạt hóa enzym tiêu fibrin trong nước bọt (Salivary tissue activators)
Các yếu tố nội sinh (estradiol, stress, corticoid)

Kết quả là huyệt ổ răng không có lớp máu bảo vệ, xương bị lộ và đầu dây thần kinh ngoại vi bị kích thích gây đau dữ dội.

Tỷ lệ và thời điểm xuất hiện

Tỷ lệ mắc: 1–5% tổng số ca nhổ răng; nhưng có thể lên đến 30% ở răng khôn hàm dưới.
Thời điểm khởi phát: Thường xuất hiện từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 5 sau nhổ răng.
Đỉnh điểm đau: Vào khoảng ngày thứ 3 sau nhổ răng.

3. Triệu chứng của viêm huyệt ổ răng khô

Dấu hiệu lâm sàng	Mô tả chi tiết
Đau dữ dội	Xuất hiện sau 2–5 ngày sau nhổ răng, đau tăng dần và lan ra tai, thái dương hoặc cổ.
Ổ răng trống	Không có cục máu đông, đáy ổ răng khô, màu trắng hoặc xám, có thể thấy xương lộ ra.
Hơi thở hôi	Mùi hôi miệng khó chịu, có thể có vị tanh, vị kim loại hoặc đắng trong miệng.
Không đáp ứng giảm đau	Uống thuốc giảm đau không có hiệu quả hoặc chỉ giảm nhẹ tạm thời.
Sưng nhẹ hoặc nổi hạch	Có thể thấy sưng vùng xung quanh, đôi khi nổi hạch vùng dưới hàm, nhưng hiếm khi có sốt.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Nguyên nhân chính:

Cục máu đông không hình thành hoặc bị rơi ra khỏi huyệt ổ răng.
Hoạt động fibrinolysis quá mức, làm tan cục máu đông.

Các yếu tố nguy cơ:

• Nhổ răng khôn hàm dưới (đặc biệt là nhổ khó, có cắt xương).

• Hút thuốc lá sau nhổ răng.

• Vệ sinh răng miệng kém sau phẫu thuật.

• Phụ nữ dùng thuốc tránh thai (do ảnh hưởng estrogen).

• Bệnh nhân từng bị viêm ổ răng khô trước đó.

• Dùng dụng cụ hút mạnh ở vùng nhổ răng (ví dụ: hút bằng ống hút).

• Thời tiết nóng ẩm, làm tăng nguy cơ viêm.

Viêm huyệt ổ răng khô có nguy hiểm không?

Viêm huyệt ổ răng khô không gây nhiễm trùng toàn thân, không lan rộng, không gây sốt nặng, nhưng gây đau dữ dội, kéo dài và ảnh hưởng nặng đến ăn uống, sinh hoạt. Nếu không điều trị đúng cách, thời gian lành thương có thể kéo dài đến 3–4 tuần.

Cách điều trị viêm huyệt ổ răng khô

Mục tiêu điều trị:

• Giảm đau.

• Bảo vệ ổ xương khỏi nhiễm trùng thêm.

• Hỗ trợ lành thương.

Các biện pháp điều trị phổ biến:

1. Súc rửa ổ răng bằng dung dịch sát khuẩn nhẹ (như chlorhexidine hoặc nước muối sinh lý).

2. Loại bỏ cặn bẩn, mô hoại tử nếu có.

3. Đặt thuốc trong huyệt ổ răng:

   • Băng gạc tẩm eugenol hoặc iodoform (giảm đau, kháng khuẩn).

   • Thay băng thuốc định kỳ mỗi 24–48 giờ nếu cần.

4. Thuốc giảm đau toàn thân: Paracetamol, NSAIDs (ibuprofen, diclofenac…).

5. Không dùng kháng sinh toàn thân, trừ khi có dấu hiệu nhiễm trùng lan rộng (hiếm).

Phòng ngừa viêm huyệt ổ răng khô

• Không hút thuốc ít nhất 72 giờ sau nhổ răng.

• Tránh súc miệng mạnh trong 24 giờ đầu.

• Không dùng ống hút để uống nước.

• Tránh chạm vào ổ răng bằng tay hoặc lưỡi.

• Tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ về vệ sinh răng miệng và tái khám.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Hãy đến bác sĩ nha khoa ngay nếu bạn có các triệu chứng:

• Đau tăng dần sau nhổ răng (nhất là sau ngày thứ 2–3).

• Thuốc giảm đau không hiệu quả.

• Hơi thở hôi kéo dài.

• Miệng có vị tanh, đắng hoặc khó chịu.

• Sốt, sưng nề vùng mặt kéo dài.

Kết luận

Viêm huyệt ổ răng khô là một biến chứng khó chịu nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được nhận diện sớm. Điều quan trọng là cần tuân thủ đúng hướng dẫn của nha sĩ sau nhổ răng và theo dõi sát các dấu hiệu bất thường để được xử lý kịp thời.
Nhakhoamall xin giới thiệu các loại vật liệu đặc trị viêm ổ răng khô
Cầm máu xương ổ - điều trị và phòng ngừa viêm ổ răng khô Alveogyl Septodont
Các loại cầm máu thông dụng sử dụng trong nha khoa 
Bạn có thể tham khảo thêm các loại dụng cụ và vật liệu sử dụng trong quá trình nhổ răng
Thuốc tê nhổ răng
Kiềm nhổ răng
Nạy nhổ răng
Dụng cụ nhổ răng
Cầm máu nhổ răng
Chỉ khâu nhổ răng
Bóc tách nhổ răng 
Dụng cụ nhổ chân răng