Hướng Dẫn Quản Lý Và Chăm Sóc Bệnh Nhân Sau Khi Nhổ Răng Khôn: Quy Trình Đầy Đủ

21/06/2025 87 4.94/5 trong 7 lượt

Việc nhổ răng khôn, đặc biệt là răng số 8 hàm dưới, là một thủ thuật ngoại khoa thường gặp trong thực hành nha khoa. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và giảm tối đa biến chứng sau phẫu thuật, quá trình quản lý và chăm sóc bệnh nhân sau nhổ răng khôn cần được tiến hành một cách có hệ thống, từ lần hẹn đầu tiên cho đến theo dõi hậu phẫu. Dưới đây là quy trình chi tiết được khuyến nghị:

Lần hẹn đầu tiên

Hỏi bệnh nhân

Những câu hỏi về các bệnh lý y khoa nói chung cần được bệnh nhân đọc kỹ và trả lời đầy đủ. Phẫu thuật viên nên hỏi:
- Ông/bà có kiểm tra sức khỏe định kỳ không?
- Ông/bà có uống thuốc gì sau những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ không?
- Ông/bà có uống Aspirin không?
- Ông/bà có thường bị dị ứng hay bị dị ứng với thuốc gì không?
- Ông/bà có bệnh gì khác không?
Trước khi quyết định nhổ răng và cho thuốc trước nhổ răng; trong phần bệnh sử, cần kiểm tra bệnh nhân có bao giờ bị viêm lợi trùm hay chưa.

Khám lâm sàng

Sau khi khám trong và ngoài miệng, phẫu thuật viên có thể đánh giá hết thông tin để quyết định phẫu thuật hay không. Cần cho bệnh nhân biết về những nguy cơ có thể xảy ra nếu không điều trị cũng như những tai biến có thể xảy ra khi phẫu thuật. Cung cấp cho bệnh nhân tờ cam đoan phẫu thuật để chắc chắn rằng bệnh nhân đã rõ những tai biến trong và sau phẫu thuật và đã đồng ý phẫu thuật. Tờ cam đoan phẫu thuật này không có nghĩa là loại bỏ hết trách nhiệm của bác sĩ trong quá trình phẫu thuật. Tuy nhiên khi xảy ra kiện tụng, nó chứng minh rằng bệnh nhân đã được cung cấp đầy đủ thông tin về các nguy cơ có thể xảy ra và đây là cơ sở pháp lý khi giải quyết tranh chấp.

Những hướng dẫn trước khi phẫu thuật trong miệng

Phẫu thuật viên phải cung cấp cho bệnh nhân những hướng dẫn cần thiết. Nó gồm tóm tắc những lưu ý trước cũng như sau phẫu thuật nhằm giảm phản ứng viêm và tránh các biến chứng.

Trước phẫu thuật

Để cho cuộc phẫu thuật (bằng gây tê) có thể tiến hành với điều kiện tối ưu; ông/bà phải thực hiện những yêu cầu sau:
- Không được uống Aspirin hay thuốc có nguồn gốc từ salicylic acid trong 10 ngày trước phẫu thuật.
- Dùng thuốc theo toa.
- Tránh hút thuốc, uống rượu bia trong 12 giờ trước phẫu thuật.
- Ăn uống bình thường trước phẫu thuật.

Sau phẫu thuật

Để vết thương lành tốt và tránh những biến chứng có thể xảy ra, ông/bà cần thực hiện những yêu cầu sau:

Trong 24 giờ sau phẫu thuật:
- Cắn chặt gạc liên tục ngay tại vị trí nhổ răng, thay gòn 3 lần nếu cần.
- Chườm lạnh ngay sau mổ trong 15 phút, cách nhau mỗi 30 phút trong vòng 4 giờ. Điều này giúp giảm sưng và chảy máu.
- Uống thuốc theo toa ngay cả khi không thấy dấu hiện sưng đau trong những giờ đầu sau phẫu thuật.
- Tránh ăn uống thức ăn nóng.
- Không hút thuốc.
- Tránh súc miệng. Trong những trường hợp có chảy ít máu, ông/bà có thể súc miệng bằng nước lạnh và cắn chặt gạc lại ngay tại vị trí phẫu thuật.
- Nằm tư thế đầu cao nếu nằm xuống.
Trong tuần đầu tiên sau mổ:
- Súc miệng bằng nước sạch, lạnh, cắn gạc ngay tại vết thương; gạc nên thay sau mỗi 10 phút nếu có chảy máu. Liên hệ ngay bác sĩ phẫu thuật.
- Đánh răng bằng nước lạnh, tránh vùng mổ.
- Dùng thuốc theo đúng hướng dẫn trên toa và đúng thời gian.

Đánh giá tia X

Đánh giá phim tia X bằng phim thường quy nhưng tốt nhất là khảo sát bằng CT- scanning trước phẫu thuật.

Thuốc trước mổ

Giảm đau
Dùng thuốc giảm đau không có nguồn gốc từ salicylic acid 30 phút trước mổ.
Kháng sinh
Dùng kháng sinh cho bệnh nhân trong tất cả những trường hợp có:
- Bệnh lý valve tim, tiểu đường, thận hay bệnh có liên quan đến hệ thống miễn dịch.
- Tiền sử viêm lợi trùm hay hình ảnh thấu quang trong xương tại vị trí phẫu thuật nghĩ nhiều do viêm nhiễm.
Thuốc an thần
Một số trường hợp cần thuốc an thần, bệnh nhân cần đi tiểu trước phẫu thuật và có hai người theo dõi liên tục sau phẫu thuật đến khi bệnh nhân ổn định.

Các giai đoạn phẫu thuật

Chăm sóc bệnh nhân

Nhóm mổ cần thống nhất và chắn chắn rằng cuộc mổ diễn ra thành công, ngoài bảo đảm chất lượng của cuộc mổ, còn cần phải lưu ý rằng:
- Trước phẫu thuật: chắc chắn rằng bệnh nhân (người lớn) đã tin tưởng điều trị. Sự thành công của phẫu thuật, đặc biệt dưới gây tê, tùy vào mối liên hệ giữa bác sĩ và bệnh nhân ở lần hẹn đầu tiên.
- Trong suốt quá trình phẫu thuật: bệnh nhân nên được theo dõi liên tục, đặc biệt là những dấu hiệu bệnh nhân xỉu.
- Sau phẫu thuật: các hướng dẫn đã được nói ở lần gặp đầu tiên cần nhắc lại, giải thích cho bệnh nhân rõ.

Các giai đoạn sau phẫu thuật

Thuốc sau phẫu thuật

Giảm đau
Trong 24 giờ đầu cần phải uống thuốc giảm đau, sau 24 giờ tiếp theo thì chỉ uống khi cần.
Kháng sinh
Kháng sinh toàn thân cần thiết khi bệnh nhân có các bệnh lý toàn thân như đã đề cập ở trên, xương bộc lộ nhiều trong quá trình phẫu thuật.
Kháng viêm
Cùng với kháng sinh, thuốc kháng viêm steroid hay non-steroid cần cho bệnh nhân.
Súc miệng
Súc miệng trong 24 giờ sau phẫu thuật.

Theo dõi

Những lần hẹn theo dõi sau phẫu thuật: lần hẹn đầu tiên sau 7 ngày mổ. Với những lần hẹn này, bệnh nhân cần được theo dõi và hướng dẫn sau mổ giúp tránh những biến chứng của phẫu thuật và lành thương.

Cắt chỉ

Ở bệnh nhân hay lo lắng, tốt nhất là dùng chỉ tiêu trong quá trình phẫu thuật. Tuy nhiên, đối với trường hợp khâu bằng chỉ không tiêu, cắt chỉ là thủ thuật nhẹ nhàng, hầu như không đau. Dùng kéo đầu nhọn và chắc chắn rằng chỉ được cắt và lấy ra hoàn toàn. Bất cứ những đoạn chỉ nào dù nhỏ còn lại cũng đều có khả năng gây nhiễm trùng.
Thời gian lành thương khác nhau đối với từng bệnh nhân, vì thế có nhiều bệnh nhân có thể cắt chỉ trễ sau 8 ngày mổ.

Vệ sinh răng miệng

Sau khi cắt chỉ, bệnh nhân sẽ cảm thấy thoải mái hơn khi súc miệng và đưa bàn chải đánh răng vào vùng mổ. Trong suốt những tuần tiếp theo, nên súc miệng bằng dung dịch 0.2% chlohexidine gluconate nhằm giúp vết thương lành nhanh hơn.
Dù có yêu cầu bệnh nhân ngưng hút thuốc sau phẫu thuật, phẫu thuật viên nên nhấn mạnh lại những tác hại của thuốc lá lên quá trình lành mô mềm sau mỗi lần hẹn.

Theo dõi sự lành thương

Đóng vết mổ

Phẫu thuật viên nên lưu ý 3 trường hợp sau:
- Với răng ngầm
Sau khi nhổ răng và xương ổ răng còn lại được làm sạch, cần đặt vạt lại đúng vị trí ban đầu của nó. Mô mềm và nuớu vùng lồi củ xương hàm trên khâu lại cẩn thận, chỉ khâu nên cắt sau 1 tuần. Phẫu thuật này thường gặp ở bệnh nhân trẻ tuổi.
- Răng mọc ngầm một phần
Trong những trường hợp răng mọc kẹt một phần, thường không thể khâu kín sau khi phẫu thuật. Phần niêm mạc của đường rạch được khâu lại theo bờ-bờ. Bờ xương ổ răng được gọt dũa kỹ đồng thời khâu lại hai mép vết thương bằng mũi giảm căng trên ổ răng. Mũi khâu phía xa R7 có tác dụng bảo vệ khối xương ổ và chân R7 (có thể lộ trong quá trình phẫu thuật).
- Mất bám dính
Trong trường hợp bệnh nhân có viêm lợi trùm, cần làm sạch ổ răng để loại trừ các bệnh tích đồng thời xử lý mặt chân R7 nếu có lộ ra. Điều này giúp kích thích tái bám dính cho R7.
Trong 3 trường hợp trên, cần tiến hành kiểm tra mô nha chu của răng cối kế cạnh trong suốt quá trình liền thương.
Sau phẫu thuật, mô niêm mạc cần được đặt lại vị trí cũ. Sự sửa chữa sinh học sẽ tái tạo lại những cấu trúc và phục hồi lại những chức năng vốn có của mô mềm trước đó. Lớp thượng mô bắt đầu tái sinh, bắt đầu từ lớp tế bào đáy trong vòng 5 ngày sau mổ. Vùng đỉnh xương ổ răng, mặt chân răng được bao bọc bởi những lớp mô sợi collagen. Mô còn lại này giúp hệ thống mô sợi tái bám dính trên R7 sau này (Schroeder). Điều này giải thích tại sao vạt bao phía trước cần được băng ép bằng gạc sau phẫu thuật tại gai nướu. Giảm đến mức tối thiểu cục máu đông tại vùng này nhằm giúp sự lành thương nguyên phát.

Sự lành thương tại gờ xương ổ răng

Trong tuần đầu tiên, mô hạt thay thế cục máu đông. Vào tuần thứ hai, mô liên kết và các bè xương xuất hiện ở đáy ổ răng, bắt đầu từ thành ổ răng. Sau 4-5 tuần, lớp lamina dura biến mất trên phim tia X.
Gờ xương ổ răng (phía lưỡi và phía má) của ổ răng sẽ tái tạo lại hình thể và trở nên tròn hơn. Tuy nhiên, phía xa chân R7 có thể xuất hiện mô mới nhưng ở những mức độ khác nhau trong ổ răng.
Nhiều nghiên cứu cho thấy các vấn đề lành thương vùng này. Kết luận của hầu hết các nghiên cứu này là:
- Trong hầu hết các trường hợp, nhổ răng trước 25 tuổi sẽ không xảy ra hiện tượng tiêu xương sau 2 năm theo dõi (Marmary et al; Kugelberg et al)
- Ngược lại, thành lập túi bên trong xương là bình thường ở người lớn tuổi (trên 25 tuổi). Vì thế, tuổi bệnh nhân là yếu tố quan trọng trong quá trình lành thương.
- Khi R8 kẹt, những vùng quanh thân và chân R7 không phải là yếu tố gây bệnh và không có hiện tượng tiêu chân xảy ra. Nếu R8 kẹt vào R7, bề mặt chân R7 có thể bị tiếp xúc với R8, nhưng không có hiện tượng nhiễm trùng xảy ra. Trong trường hợp này, lúc mổ cần phải bảo vệ bề mặt chân răng này và phần xương ổ giữa R8 & R7.
- Tuy nhiên, ở những trường hợp R8 không mọc ngầm, bao mầm răng thông với môi trường miệng trong nhiều năm có thể đưa đến tiêu chân R7 và vách xương giữa R7 và R8.
- Trong tất cả các trường hợp, theo dõi hậu phẫu và vệ sinh răng miệng thật kỹ là điều cần thiết giúp lành thương tốt. Xương quanh ổ R8 thường bị tiêu trong những ngày đầu tiên sau mổ. Tuy nhiên, nó có thể tái sinh bằng vị trí lúc đầu sau 10 tuần ở bệnh nhân trẻ hơn 25 tuổi.
Bạn có thể tham khảo thêm các loại dụng cụ và vật liệu sử dụng trong quá trình nhổ răng
Thuốc tê nhổ răng
Kiềm nhổ răng
Nạy nhổ răng
Dụng cụ nhổ răng
Cầm máu nhổ răng
Chỉ khâu nhổ răng
Bóc tách nhổ răng
Dụng cụ nhổ chân răng

Nha Khoa Mall tự hào là đơn vị tiên phong và đáng tin cậy trong lĩnh vực cung cấp vật liệu nha khoa và thiết bị nha khoa tại Việt Nam. Với sự tận tâm, chuyên nghiệp và không ngừng cải tiến, chúng tôi cam kết mang đến những sản phẩm và dịch vụ tốt nhất, góp phần nâng cao chất lượng điều trị nha khoa tại Việt Nam. Trân trọng!
NHA KHOA MALL - SIÊU THỊ VẬT LIỆU NHA KHOA ONLINE
Địa chỉ: 167/14A Sư Vạn Hạnh, Phường 2, Quận 10, TP. HCM
Website: https://nhakhoamall.com/
Fanpage: https://www.facebook.com/nhakhoamall

Sách Lâm Sàng Tiểu Phẫu Răng Khôn