An Toàn Nước Ghế Nha (DUWL): Bạn Có Biết Điều Gì Đang Ẩn Trong Đường Nước Điều Trị?

Các chuyên viên vệ sinh răng miệng (Dental hygienists) hiểu rõ tầm quan trọng của an toàn nước và chúng ta có đủ kiến thức, kỹ năng để dẫn dắt nhiệm vụ này. Dưới đây là những điều bạn cần biết.
Rochelle S. Thompson, BSDH, RDH – 31/05/2025 – Đọc trong 4 phút

An toàn nước trong nha khoa là một trong những yêu cầu bắt buộc nhưng thường bị bỏ qua. Sự cố nhiễm khuẩn nước ghế nha đã từng dẫn đến các đợt bùng phát Mycobacteria không lao ở trẻ em năm 2015–2016, buộc CDC phải ban hành cảnh báo toàn quốc năm 2022. Điều này cho thấy DUWL không chỉ là thiết bị kỹ thuật – đó là yếu tố sống còn trong kiểm soát nhiễm khuẩn.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi sâu vào bản chất ô nhiễm DUWL, tiêu chuẩn nước an toàn, quy trình bảo trì và khuyến nghị mới nhất dành cho các phòng khám nha khoa.

1. Vì Sao Nước Ghế Nha Có Thể Không An Toàn?

Hệ thống nước ghế nha sử dụng các ống dẫn dài, nhỏ, tối và luôn ẩm – môi trường lý tưởng cho vi sinh vật sinh sôi, đặc biệt là biofilm.
Biofilm bám vào thành ống và không ngừng nhân lên, làm tăng mật độ khuẩn trong nước sử dụng cho bệnh nhân.

Nhiều nghiên cứu cho thấy:

• Vi khuẩn trong DUWL có thể vượt mức 200.000 CFU/mL nếu không kiểm soát.

• Một số chủng có khả năng gây bệnh mạnh như Pseudomonas, Legionella, NTM (Nontuberculous Mycobacteria).

Trong khi đó, theo EPA – chuẩn nước uống an toàn là:
➡ ≤ 500 CFU/mL vi khuẩn dị dưỡng.

2. Bạn Có Dám Uống Nước Từ Ghế Nha Của Chính Mình?

Một câu hỏi đơn giản:
Nếu bạn là bệnh nhân đầu tiên trong ngày, bạn có dám uống nước từ ghế nha điều trị?

Đây chính là tiêu chuẩn mà mỗi bác sĩ và nhân viên nha khoa cần tự đặt ra cho phòng khám của mình. Kiểm soát nước không chỉ là quy định – đó là trách nhiệm đạo đức đối với bệnh nhân.

3. Các Khuyến Nghị Quan Trọng Để Đảm Bảo An Toàn DUWL

3.1. Kiểm tra chất lượng nước định kỳ

CDC dùng các thuật ngữ “regularly” (thường xuyên) và “routinely” (định kỳ), nhưng không quy định con số cụ thể.
Do đó, phòng khám cần tự xây dựng quy trình bằng văn bản, bao gồm:

• Xét nghiệm nước 1 tháng/lần hoặc 3 tháng/lần

• Xét nghiệm toàn bộ đường nước:

  • Tay xịt hơi/nước

  • Đầu siêu âm

  • Tay khoan tốc độ cao

  • Đường nước không sử dụng

• Ghi chép đầy đủ ngày – phòng điều trị – nguồn nước – người thực hiện.

Nếu kết quả:
➡ > 500 CFU/mL → phải shock ngay & xét nghiệm lại

3.2. “Shock” hệ thống nước để tiêu diệt biofilm

Để loại bỏ hoặc bất hoạt biofilm, cần sử dụng hóa chất shock theo hướng dẫn nhà sản xuất.

Phổ biến nhất:

• Dung dịch bleach pha 1:9 (1 phần bleach : 9 phần nước)
  Nhiều hãng ghế nha đã xác nhận an toàn với tỷ lệ này.

Ngoài ra cần:

• Xả nước 2 phút mỗi buổi sáng

• Xả 20–30 giây giữa mỗi bệnh nhân

Xả nước không tiêu diệt biofilm nhưng giúp giảm vi khuẩn trôi nổi trong dòng chảy.

3.3. Sử dụng hệ thống xử lý nước chuyên dụng

Hiện nay trên thị trường có nhiều giải pháp vật liệu và thiết bị kiểm soát chất lượng nước:

• Viên/lõi khử khuẩn (dental water tablets)

• Hệ thống lọc tích hợp cho bình nước

• Dung dịch xử lý liên tục (continuous treatment)

• Bộ test nhanh kết quả sau 48–72 giờ

Phòng khám nên lựa chọn sản phẩm đã được FDA hoặc EPA công nhận để đảm bảo hiệu quả lâu dài.

3.4. Xử lý khi có cảnh báo “Boil Water Advisory”

Khi chính quyền địa phương phát cảnh báo nước không an toàn:

• Không được sử dụng nước máy vào ghế nha

• Chuyển sang dùng nước đóng chai

• Chỉ được dùng lại nước máy khi cảnh báo được gỡ bỏ

• Sau đó phải xả toàn bộ hệ thống nước theo hướng dẫn của cơ quan y tế

4. Xây dựng quy trình chuẩn cho phòng khám

Một quy trình kiểm soát DUWL cần bao gồm:

1. Tần suất xét nghiệm định kỳ

2. Quy trình shock định kỳ và khi kết quả vượt chuẩn

3. Quy trình xả nước hằng ngày

4. Quy trình khi phòng khám đóng cửa dài ngày

5. Xử lý khi có cảnh báo nước

6. Ghi chép & lưu trữ hồ sơ giám sát

7. Chỉ định một “Infection Control Coordinator” chịu trách nhiệm quản lý

Đây là yêu cầu quan trọng đối với mọi cơ sở nha khoa, nhằm tuân thủ chuẩn kiểm soát nhiễm khuẩn theo hướng dẫn quốc tế.

5. Tại Sao Đây Là Trách Nhiệm Không Thể Bỏ Qua?

An toàn nước ghế nha không chỉ là vấn đề kỹ thuật.
Đó là đạo đức nghề nghiệp, là cam kết bảo vệ bệnh nhân khỏi các nguy cơ nhiễm khuẩn có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Không phải phòng khám nào cũng đã có quy trình đúng chuẩn, nhưng đây là thời điểm để thay đổi.

Các bác sĩ và nhân viên nha khoa – đặc biệt là chuyên viên vệ sinh răng miệng – có đủ kiến thức để dẫn dắt nhiệm vụ này và thiết lập hệ thống nước an toàn cho phòng khám.

Kết luận: Bạn có biết điều gì đang chảy trong đường nước ghế nha của mình?

An toàn nước là một phần thiết yếu của kiểm soát nhiễm khuẩn nha khoa.
Bệnh nhân tin tưởng chúng ta – và chúng ta cần đảm bảo rằng bất kỳ giọt nước nào sử dụng trong miệng họ đều đạt chuẩn an toàn tuyệt đối.

Tài liệu tham khảo