Hãy thành thật với nhau – bạn dùng ChatGPT vì muốn tiết kiệm thời gian, vì bạn không muốn động não quá nhiều, vì bạn nghĩ AI có thể làm mọi thứ thay bạn. Và đúng, AI có thể làm giúp bạn rất nhiều việc. Nhưng có một sự thật mà ít ai dám đối diện: AI không khiến bạn giỏi hơn – nó chỉ phơi bày bạn đang tư duy kém đến mức nào.
Bạn đã bao giờ đặt một câu hỏi cho ChatGPT, nhận về một câu trả lời nhạt nhẽo, rồi thất vọng và nghĩ rằng AI không đủ thông minh chưa? Nếu có, vấn đề không nằm ở ChatGPT. Vấn đề nằm ở bạn. Bạn không biết cách tư duy đúng, bạn không biết cách đặt câu hỏi chuẩn, bạn không biết cách khai thác AI như một cỗ máy tăng tốc trí tuệ. Và đó chính là lý do vì sao bạn đọc bài viết này.
Tôi sẽ cho bạn thấy cách tôi – TomH – biến ChatGPT từ một “công cụ tra cứu” thành một cỗ máy tư duy chiến lược giúp tôi đi trước người khác hàng năm trời. Nhưng trước hết, hãy hiểu một điều: AI không làm thay bạn – AI chỉ làm nổi bật sự hạn chế trong cách bạn tư duy.
ĐỪNG HỎI AI NHƯ MỘT KẺ NGỐC – HÃY DẪN DẮT AI NHƯ MỘT BẬC THẦY
Phần lớn mọi người dùng ChatGPT như cách họ dùng Google: Hỏi một câu – nhận một câu trả lời – chấp nhận nó một cách thụ động. Nhưng ChatGPT không phải Google, và nếu bạn dùng nó như một cỗ máy tìm kiếm, bạn đã lãng phí 90% sức mạnh của nó.
Case Study: Viết bài quảng cáo sản phẩm chăm sóc sức khoẻ
Một người bình thường sẽ hỏi thế này:
“Viết giúp tôi một bài quảng cáo sản phẩm A.”
Kết quả? Một bài viết chung chung, sáo rỗng, không có sự khác biệt.
Tôi thì khác. Tôi không ra lệnh cho AI – tôi dẫn dắt AI qua một quy trình tư duy có chiến lược.
“Khách hàng mục tiêu mua sản phẩm vì điều gì? Họ có thực sự cần công dụng của sản phẩm không, hay họ cần một thứ gì khác?”
“Hãy phân tích tâm lý người mua hàng mục tiêu và lý do họ chi tiền cho sản phẩm đó.”
Bước 3 – Tạo nhiều góc tiếp cận:
“Hãy viết 3 phiên bản quảng cáo khác nhau: (1) Tập trung vào lợi ích về mặt vật lý, (2) Tập trung vào lợi ích về mặt tinh thần, (3) Kể một câu chuyện về khách hàng đã dùng sản phẩm đó.”
Bước 4 – Phản biện lại AI:
“Cách thứ 3 rất hay, nhưng chưa đủ sức nặng cảm xúc. Hãy làm nó mạnh mẽ hơn, mang lại cảm giác mà chỉ người sở hữu sản phẩm mới có thể chạm tới.”
Kết quả? Một bài quảng cáo không chỉ bán sản phẩm, mà còn bán một giấc mơ, một cuộc sống mà khách hàng khao khát.
AI không tự tạo ra nội dung đột phá – chính cách bạn sử dụng AI mới tạo ra điều đó.
BẠN CÓ ĐANG ĐỂ AI DẪN DẮT MÌNH, HAY BẠN ĐANG DẪN DẮT AI?
Người bình thường mở ChatGPT, hỏi một câu, rồi ngồi chờ AI làm hết. Tôi thì khác. Tôi biến AI thành một nhóm chuyên gia ảo phục vụ cho từng lĩnh vực cụ thể của tôi.
Tôi không dùng một AI – tôi xây dựng cả một hệ sinh thái AI riêng.
• Một chuyên gia marketing chỉ chuyên về chiến lược thương hiệu cụ thể.
• Một copywriter chuyên về storytelling mạnh mẽ.
• Một cố vấn kinh doanh giúp tôi tối ưu mô hình tài chính.
Mỗi lần tôi làm việc, tôi không chỉ “hỏi” AI. Tôi chỉ đạo nó như một đội ngũ dưới trướng mình. Tôi đặt câu hỏi, tôi phản biện, tôi tinh chỉnh. Và đó là lý do vì sao tôi có thể tạo ra nội dung và chiến lược khác biệt hoàn toàn so với phần còn lại.
CÁCH ĐẶT CÂU HỎI ĐÚNG – KHÔNG PHẢI AI CŨNG BIẾT
Phần lớn mọi người không biết rằng cách họ đặt câu hỏi quyết định chất lượng câu trả lời. Nếu bạn hỏi sai, AI sẽ trả lời sai. Nếu bạn hỏi chung chung, bạn nhận được kết quả chung chung.
Ví dụ: Lập kế hoạch xây dựng thương hiệu cá nhân
“Làm sao để xây dựng thương hiệu cá nhân trên Instagram?”
Kết quả? Một câu trả lời ai cũng biết: đăng bài thường xuyên, tạo nội dung chất lượng, tương tác với người theo dõi.
“Hãy phân tích 5 case study về những người đã xây dựng thương hiệu cá nhân thành công theo phong cách A.”
“Tôi muốn thương hiệu XyZ mang cảm giác như một bậc thầy/ một chuyên gia/... Hãy đề xuất cách tiếp cận khác biệt so với những case study trên.”
“Hãy xây dựng lộ trình 3 tháng, tập trung vào chiến lược nội dung, marketing,...”
Kết quả? Một kế hoạch không ai có thể copy được, vì nó được tạo ra riêng cho tôi.
AI GIÚP TÔI TĂNG TỐC, NHƯNG TÔI MỚI LÀ NGƯỜI CẦM LÁI
Hãy nhớ điều này: AI không thay thế bạn – nó chỉ làm nổi bật điểm yếu của bạn. Nếu bạn không biết tư duy, AI sẽ khiến bạn lộ rõ sự thiếu sáng tạo. Nhưng nếu bạn đã giỏi, AI sẽ giúp bạn tăng tốc gấp 10 lần.
Tôi dùng AI để tăng tốc quá trình tư duy, nhưng tôi vẫn là người quyết định cuối cùng. AI chỉ là công cụ – nó không thể thay thế tầm nhìn, bản lĩnh và kinh nghiệm của một con người.
LỜI KẾT: AI KHÔNG KHIẾN BẠN THÔNG MINH HƠN – CHÍNH CÁCH BẠN DÙNG AI MỚI QUYẾT ĐỊNH ĐIỀU ĐÓ
Bạn có thể dùng AI như một kẻ lười biếng, hoặc bạn có thể dùng nó như một công cụ để thống trị cuộc chơi. Nhưng nếu bạn muốn thực sự làm chủ AI, hãy học cách:
Đặt câu hỏi đúng – Đừng hỏi chung chung, hãy yêu cầu AI suy nghĩ theo từng bước.
Dùng AI như một đối tác tư duy – Không chỉ lấy câu trả lời mà còn phản biện và tinh chỉnh nó.
Xây dựng hệ sinh thái AI cá nhân – Kết hợp AI với tư duy con người để đạt hiệu quả tối đa.
Dùng AI để tăng tốc, không phải để thay thế bản thân – Bạn vẫn là người quyết định cuối cùng.
Nếu bạn chỉ copy-paste prompt, bạn không khác gì người dùng bình thường. Nhưng nếu bạn học cách làm việc với AI như một Tony Stark, bạn sẽ tạo ra khác biệt.
Vậy bạn muốn để AI kiểm soát mình, hay muốn biến AI thành trợ thủ mạnh nhất của mình? Quyết định là ở bạn.